Rak prostaty - diagnostyka i leczenie
Rak prostaty – wszystko, co musisz wiedzieć
Gruczoł krokowy, znany także jako stercz lub prostata, jest częścią układu męskich narządów płciowych. Znajduje się tuż pod pęcherzem moczowym i otacza początkowy odcinek cewki moczowej. Powiększenie prostaty może prowadzić do trudności w oddawaniu moczu, co jest jednym z typowych objawów problemów z tym gruczołem.
Najczęstsze schorzenia prostaty
Prostata jest podatna na trzy główne grupy schorzeń:
- Zapalenia – ostre lub przewlekłe,
- Łagodny rozrost gruczołu krokowego (BPH),
- Nowotwory złośliwe, w tym rak prostaty.
Niestety, rak prostaty jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych u mężczyzn w Polsce, ustępując pod względem zachorowalności jedynie rakowi płuca. Według danych, w Polsce liczba zachorowań na raka prostaty podwoiła się w ciągu ostatnich 10 lat (dane z 2014 roku).
Czynniki ryzyka raka prostaty
Ryzyko zachorowania na raka prostaty zwiększają:
- Predyspozycje genetyczne: Jeśli nowotwór wystąpił u jednego krewnego I stopnia, ryzyko wzrasta dwukrotnie, a u dwóch lub więcej – nawet dziesięciokrotnie.
- Dieta: Bogata w tłuszcze nasycone, cholesterol, a uboga w selen, witaminy D i E zwiększa ryzyko. Zdrowa dieta oparta na warzywach, owocach, produktach zbożowych, soi czy siemieniu lnianym może działać ochronnie.
- Otyłość.
- Rasa: Mężczyźni rasy czarnej są najbardziej narażeni na raka prostaty, podczas gdy przedstawiciele rasy żółtej mają najniższe ryzyko.
- Inne czynniki: Siedzący tryb życia, wstrzemięźliwość płciowa, choroby weneryczne, częste infekcje dróg moczowych.
Diagnostyka raka prostaty
Podstawowe metody diagnostyczne obejmują:
- Wywiad lekarski i badanie per rectum (przez odbytnicę),
- Pomiar stężenia PSA (antygenu swoistego dla prostaty) w surowicy krwi,
- Rezonans magnetyczny – najdokładniejsze badanie obrazowe,
- Biopsję prostaty – wykonywaną pod kontrolą USG lub rezonansu magnetycznego, która pozwala potwierdzić obecność zmian nowotworowych i określić ich złośliwość.
Wskaźnik PSA – co oznacza?
PSA to glikoproteina produkowana przez komórki gruczołu krokowego. Podwyższone stężenie PSA nie zawsze oznacza raka – może być wynikiem zapalenia prostaty, łagodnego rozrostu gruczołu czy urazu mechanicznego. Jednak znaczne zwiększenie PSA może wskazywać na nowotwór i wymaga dalszej diagnostyki.
Leczenie raka prostaty
Leczenie raka prostaty zależy od stopnia zaawansowania choroby:
1. Radykalne leczenie prostaty (przy nowotworze ograniczonym do gruczołu):
- Prostatektomia radykalna: Usunięcie gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych i węzłów chłonnych,
- Radioterapia zewnętrzna,
- Brachyterapia: Wprowadzenie radioizotopów bezpośrednio do prostaty.
2. Leczenie zaawansowanej choroby:
- Terapia hormonalna: Zmniejszenie wpływu hormonów męskich na rozwój nowotworu,
- Chemioterapia: Stosowana w połączeniu z terapią hormonalną w przypadku nowotworu naciekającego lub z przerzutami.
3. Leczenie ogniskowego raka prostaty:
- Metoda HIFU: Umożliwia leczenie nowotworów o niskiej lub umiarkowanej złośliwości z minimalizacją skutków ubocznych, takich jak nietrzymanie moczu czy zaburzenia erekcji.
Profilaktyka i znaczenie wczesnej diagnostyki
Wczesne wykrycie raka prostaty znacząco zwiększa szanse na wyleczenie. Dlatego tak ważne jest regularne badanie PSA oraz konsultacja lekarska przy zauważeniu niepokojących objawów, takich jak problemy z oddawaniem moczu.
Fundacja Gladiator
Europejskie Centrum Zdrowia w Otwocku zachęca do odwiedzenia strony fundacji Gladiator: www.gladiator-prostata.pl. Fundacja wspiera pacjentów z chorobami gruczołu krokowego, nerek, pęcherza moczowego i narządów płciowych, oferując pomoc w diagnostyce i leczeniu.
Regularne badania, zdrowy styl życia i świadomość czynników ryzyka są kluczem do wczesnego wykrycia i skutecznego leczenia raka prostaty. Nie zwlekaj – profilaktyka to najlepszy sposób na ochronę zdrowia.