Co to jest zakrzepica żylna?

Zakrzepica żylna – co warto wiedzieć o tej groźnej chorobie?

Zakrzepica żylna to poważne schorzenie, które występuje, gdy w żyłach kończyn dolnych tworzą się skrzepliny (zakrzepy). Jeśli choroba postępuje, zakrzepy mogą przemieszczać się z mniejszych naczyń w okolicy łydek do większych żył w udach, miednicy czy jamie brzusznej. Najgroźniejsza sytuacja ma miejsce, gdy zakrzep przedostaje się do płuc, powodując zator tętnicy płucnej – stan zagrażający życiu.

Przyczyny zakrzepicy żylnej

Do powstawania zakrzepów w żyłach prowadzi wiele czynników, w tym:

Spowolniony przepływ krwi,
Nadmierna krzepliwość krwi (uwarunkowana genetycznie),
Żylaki nóg i przewlekłe zapalenie żył,
Siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej,
Zażywanie antykoncepcji hormonalnej oraz hormonalnej terapii zastępczej,
Otyłość i palenie papierosów,
Złamania kończyn dolnych lub niewydolność serca,
Podróże samolotem i inne sytuacje powodujące długotrwałe unieruchomienie.

Objawy zakrzepicy – czy to może być zakrzepica?

Objawy zakrzepicy żylnej zależą od lokalizacji zakrzepu. Często choroba obejmuje całą kończynę, powodując:

Zaczerwienienie i zasinienie skóry,
Obrzęk kończyny,
Ból i uczucie ciężkości w nodze.

Nieleczona zakrzepica może prowadzić do martwicy kończyny. W celu diagnozy stosuje się badanie ultrasonograficzne z próbą uciskową oraz obrazowanie dopplerowskie.

Jak leczy się zakrzepicę?

Leczenie zakrzepicy żylnej zależy od stopnia zaawansowania choroby. Podstawowe metody to:

Leki przeciwzakrzepowe – heparyna drobnocząsteczkowa, heparyna niefrakcjonowana, doustne antykoagulanty,
Leki trombolityczne – stosowane do rozpuszczenia skrzepów, np. streptokinaza, aktywator plazminogenu,
Leczenie chirurgiczne – usunięcie skrzepliny w przypadku poważnych powikłań, takich jak:
- Bolesny obrzęk siniczy kończyny,
- Zakrzepica żył udowo-biodrowych (trwająca krócej niż 5 dni),
- Przeciwwskazania do stosowania leków trombolitycznych lub heparyny.

Zagrożenia związane z zakrzepicą

Zakrzepica żylna może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak zator tętnicy płucnej. Jest to groźne dla życia powikłanie, w którym zakrzep blokuje przepływ krwi w płucach. Nieleczona zatorowość płucna powoduje śmierć w 30% przypadków. Nawet przy leczeniu, ryzyko zgonu wynosi około 8%.

Grupę wysokiego ryzyka stanowią:

Osoby starsze (powyżej 60 lat),
Pacjenci z otyłością, żylakami lub przewlekłym zapaleniem żył,
Kobiety stosujące hormonalną terapię zastępczą lub antykoncepcję hormonalną,
Osoby genetycznie obciążone skłonnością do nadmiernej krzepliwości krwi.

Profilaktyka zakrzepicy żylnej

Regularne działanie prewencyjne może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Zalecenia obejmują:

Aktywność fizyczna:
- Osoby prowadzące siedzący tryb życia powinny robić przerwy, zmieniać pozycję ciała i wykonywać ćwiczenia, np. zginanie stóp i napinanie mięśni łydek.
Używanie wyrobów uciskowych:
- Kobiety w ciąży, osoby otyłe lub stosujące hormonalną terapię zastępczą mogą nosić pończochy lub podkolanówki uciskowe, co wspiera przepływ krwi w kończynach dolnych.
Farmakologia:
- W niektórych przypadkach lekarz może zalecić profilaktyczne zastrzyki z heparyny.
Unikanie ryzykownych czynników:
- Rzucenie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu i utrzymywanie prawidłowej masy ciała.

Podsumowanie

Zakrzepica żylna jest poważnym schorzeniem, które może prowadzić do zagrażającej życiu zatorowości płucnej. Wczesne rozpoznanie i leczenie odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu powikłaniom. Profilaktyka w postaci aktywnego trybu życia, noszenia wyrobów uciskowych oraz stosowania odpowiednich leków może znacząco zmniejszyć ryzyko choroby. Jeśli zauważasz u siebie niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem, aby podjąć odpowiednie kroki w kierunku ochrony zdrowia.